เรื่องของหอยขม 2 (การเลี้ยง)

     พอพูดถึงเรื่องหอยขม เคยเขียนไว้ตอนแรก (เรื่องของหอยขม) ตามธรรมชาติที่กำลังหายากเต็มที จะหาลูกโต ๆ ก็มีน้อย จะพบเจอแต่ตัวเล็ก เนื้อน้อย กินไม่อร่อย ไม่สะใจ จะกินแกงหอยทั้งที ต้องหาซื้อหอย ก็ใช่ว่าจะมีขายทั่วไปซะเมื่อไหร่ล่ะ บางวันก็มี บางวันก็หาไม่ได้เลย

     จึงไปหาวิธีการเลี้ยงหอย มาประดับความรู้ไว้บ้างดีกว่า เผื่อได้เป็นไอเดีย ทำฟาร์หอยขม ทราบข่าวมาว่าต้นทุนการเลี้ยงหอย ต่ำมาก ๆ ที่สำคัญคือ บ่อ หรือสถานที่เลี้ยงนั่นล่ะ อาจจะขุดบ่อดิน หรือเลี้ยงในกระชัง ลอยไว้ตามลำคลอง หรือหนองบึงก็แล้วแต่สะดวก ถ้าเลี้ยงในกระชัง ก็เป็นตาข่ายไนล่อนตาถี่ ๆ (สีฟ้า ๆ ) ทำเป็นรูปกระชังสีเหลี่ยม ขนาด 3 คูณ 6 เมตร กำลังดี ความลึกก็ประมาณ 120 เซนติเมตร ถ้าเป็นบ่อดิน ขนาดอย่างว่าก็น่าจะเหมาะสมแล้วเช่นกัน ไม่ใหญ่หรือเล็กจนเกินไป ทำกระชังน่าจะทำได้ไม่ยาก ทำอย่างไรให้มันลอยน้ำ และไม่รั่วให้หอยเพ่นพ่านไปตามน้ำซะ หรืออย่าให้สัตว์อื่นเข้าไปกินหอยในกระชังได้ก็เพียงพอ

      ถ้าเลี้ยงในกระชัง ควรให้ขอบบนของกระชังอยู่ห่างจากผิวน้ำ ประมาณ 20 - 30 เซ็นติเมตร ดังนั้นก็จะมีพื้นที่ด้านล่างให้หอยอยู่อาศัยได้ลึกพอสมควร ส่วนในบ่อดิน หรือร่องสวน ก็ให้มีน้ำขังไม่น้อยกว่า 30 เซ็นติเมตร ก็โอเคแล้ว เพราะธรรมชาติของหอย จะอาศัยในน้ำตื้นได้ขอให้น้ำลึกอย่างน้อย 10 เซ็นติเมตรก็อยู่ได้แล้ว สังเกตดูในนาข้าว น้ำไม่ได้ลึกมาก แต่หอยอยู่ได้ โตดีพอสมควร

     อัตราการปล่อยหอยในกระชัง หรือในบ่อดิน ให้นำหอยขนาดโตที่เราเก็บรับประทาน (โตเต็มที่) ประมาณ 2 กิโลกรัม ปล่อยลงไปใน 1 บ่อ หรือต่อ 1 กระชัง อาจจะใช้อัตราส่วนนี้ นำไปคำนวณการปล่อยหอยลงไปเลี้ยงในร่องสวนที่มีรูปร่างไม่แน่นอน หรือมีพื้นที่ไม่ชัดเจนก็ได้ ไม่ว่ากัน มากน้อยเพียงใดปรับแก้กันได้ แต่ถ้าเยอะเกิน จะทำให้การเจริญเติบโตของหอยลดลง ขนาดที่ได้จะไม่ใหญ่มากนัก น้ำหนักน้อย เพราะมีการแย่งอาหารกัน

     สิงสำคัญอีกอย่างที่ขาดไม่ได้ที่ต้องนำไปใส่ในบ่อ หรือในกระชัง คือ ทางมะพร้าว ยาวประมาณ 1 เมตร ใส่ลงไปในบ่อ 2 - 3 ทางต่อบ่อ เพื่อใช้เป็นที่อยู่อาศัย เป็นที่เกาะ และเป็นที่กินอาหารของหอย เพราะหอยขมนิสัยเป็นนักเกาะตัวยง ชอบเกาะตามสิ่งที่ลอยในน้ำ หรือจมอยู่ในน้ำ เพราะทางมะพร้าวที่ใส่ไปสักระยะหนึ่งจะมีพวกตะไคร่น้ำ หรือตะกอน หรือคราบตะกอนในน้ำ ซึ่งเป็นอินทรีย์สารมาเกาะมากมาย นั่นล่ะครับคืออาหารจานโปรดของหอยขมเลย..บางครั้งแทบไม่ต้องให้อาหารสำเร็จรูปเลี้ยงหอยก็ได้ ถ้ามีพวกนี้เพียงพอเหมือนในแหล่งน้ำธรรมชาติ อย่าลือนะครับ ทางมะพร้าวที่เราใส่ลงไป ประมาณ 2 เดือนผ่านไปอาจจะเริ่มผุพัง เน่าเปื่อยทำให้น้ำเสียได้ จึงควรเปลี่ยนอันใหม่ลงไปแทน จะให้ผลดีกว่า

      อาหารสำหรับหอยขม ก็เป็นอาหารปลาสูตรสำหรับปลากินพืชทั่วไป นำไปใช้ได้เลย ให้ตามอัตราที่ 2 % ต่อน้ำหนักตัวของหอย ก็ลองเอาหอยแต่ละช่วงอายุที่เราเลี้ยง สุ่มเอามาชั่งน้ำหนักดู เช่น ชั่งได้ 1,000 กรัม (หรือ 1กิโลกรัม) จากนั้นก็เอาจำนวนตัวหอยที่ชั่งเมื่อกี้ มาหารน้ำหนัก ก็จะเป็นน้ำหนักเฉลี่ย หรือน้ำหนักหอย 1 ตัว แล้วค่อยคำนวณหาจำนวนหอยโดยประมาณของหอยทั้งหมดในบ่อ แล้วคูณ ด้วย 2%  ก็จะได้น้ำหนักอาหารที่ควรจะให้กับหอย แต่ที่แน่ ๆ เราไม่รู้หรอกว่า ในบ่อนั้นมีหอยเกิดใหม่ หรืออาศัยอยู่หลังจากเราปล่อยลงไปตอนแรกสักกี่ตัว อันนี้ไม่ต้องห่วงเลย ใช้วิธีกะประมาณเอาครับง่ายที่สุด เพราะนี่เป็นการให้อาหาร ไม่ใช่ให้ยาสัตว์ป่วยครับ อย่าให้น้อยแล้วกัน เดี๋ยวหอยจะไม่อวบ ไม่สมบูรณ์ แต่ถ้าให้เยอะเกิน ระวังน้ำจะเสีย แค่นั้นเอง

      หรือบางคนอาจจะให้อาหารน้อยหน่อยถ้าเลี้ยงตามร่องสวน เพราะหอยจะกินพวกตะไคร่น้ำ หรือสารอินทรีย์ที่ล่องลอยอยู่ในน้ำได้อยู่แล้ว ขอให้น้ำสะอาดเป็นอันใช้ได้

     ระยะเวลาการเลี้ยงไม่นานเกินรอครับ ประมาณ 2 เดือน ได้เริ่มจับขายแน่นอน แต่ต้องทยอยจับนะครับ เพราะหอยพวกนี้โตไม่เท่ากัน และมีหลายขนาด พวกมันขยายพันธุ์ได้ดีมาก เพราะในตัวเดียวกันมีสองเพศ พูดง่าย ๆ มันไม่ต้องจับคู่ผัวเมียผสมพันธุ์เหมือนสัตว์อื่นๆ  ผสมในตัวเอง แล้วออกลูกเป็นตัวได้เลย หอย 1 ตัวออกลูกประมาณ 40 - 50 ตัว